‘Het is een druk jaar geweest met het opzetten van een label, deals met distributeurs regelen, toeren…, we kijken dus uit naar een korte pauze.’
Een grijze zondagmiddag in Tilburg. Aan het tempo waarmee Oi Va Voi-drummer Josh Breslaw vragen beantwoordt is van vermoeidheid niet veel te merken. Samen met zangeres Bridgette Amofah is hij even aan tafel geschoven voor een vooruit- annex terugblik.
2009 is, zegt Breslaw, voor de band een heel goed jaar geweest met een nieuw, overwegend goed ontvangen album en veel optredens. Vandaag dus eentje in 013, morgen staat de AB in Brussel op het programma en daarna wacht Italië. ‘Dan stoppen we even met toeren. We gaan wat dingen in de studio doen en een beetje schrijven. Of we vervolgens weer op de gangbare wijze een album uitbrengen, weten we nog niet echt. We zijn aan het nadenken om dingen op andere manieren te doen.’
mij=Interview: Peter B. Foto's: Tom
Oi Va Voi, eind jaren negentig opgericht door een zestal studenten met joodse achtergrond aan de universiteit van Oxford, is toch al anders dan anders. Zo kwam hun eerste volwaardige album, Laughter Through Tears, in 2003 uit bij Outcaste, een in eigentijdse Engels-Aziatische muziek gespecialiseerd label. Mede dankzij een gestaag groeiende livereputatie en het inschakelen van gasten als zangeres KT Tunstall lukte het de Londenaren om hun mix van zigeunerklanken, klezmer en elementen uit genres als triphop en dance bij de geschreven pers onder de aandacht te brengen, met vermeldingen in prestigieuze eindejaarslijsten als gevolg.
De radio, met name die in eigen land, was voor Oi Va Voi een moeilijker te nemen horde. Zo is ook weer gebleken bij het dit jaar verschenen Travelling The Face Of The Globe, het meest homogene groepsalbum tot nu toe. Amofah, die met haar soulvolle stemgeluid een flink stempel drukt op de moeilijk in een vakje onder te brengen plaat, blijft de zaken niettemin van de zonnige kant zien. 'Elke recensie had vier of vijf sterren. En dat nog wel in grote, gerespecteerde kranten. Zo weten we nu tenminste dat mensen het album goed vinden.' 'Radio maakt toch een flink verschil', gaat Breslaw nog even verder. 'Niet alleen qua verkoop, maar ook wat betreft je profiel, dus voor optredens en dergelijke. Ik denk trouwens dat wij niet de enige band zijn die moeite heeft om op de radio te komen.' Amofah: 'De kans is gewoon heel klein. Als je naar de playlisten kijkt, dan staat daar slechts een beperkt aantal bands op.'
Ook Breslaw ziet een positieve kant: 'Ergens vind ik het ook niet zo'n vreselijke ramp, want we stellen ons niet echt in op het maken van radiovriendelijke singles. Een band zoals de onze begint vanuit het idee om een zo goed mogelijk album te maken. Mochten we daarna iets hebben dat geschikt is voor de radio, dan is dat natuurlijk geweldig.' Ja, hij weet ook dat dit de tijd is van het downloaden van losse tracks, waardoor het album als kunstvorm uit de gratie lijkt te raken. 'Ons doel is om als albumband iets belangwekkends neer te zetten. Misschien gaan we wel niet met de tijd mee en zijn we dinosauriërs, maar ik ben met geweldige albums opgegroeid. Voor mij staat dat concept nog altijd overeind.'
'Volgens mij zijn het twee compleet verschillende, maar evenwaardige disciplines', reageert Amofah op de suggestie dat Oi Va Voi het vooral moet hebben van live-optredens. 'Ik denk dat je zowel voor het album kunt vallen als voor de liveshow.' Refererend aan een optreden voorjaar 2009 in Amsterdam, waar de band bij de film Morvern Caller live de soundtrack verzorgde, zegt Breslaw: 'Een van onze goeie kanten is dat we in verschillende omgevingen kunnen spelen, zoals op dat filmfestival in Kriterion. We kunnen rockfestivals spelen, in clubs, theaters… Dit jaar hebben we voor zo'n duizend mensen in een synagoge in Berlijn gespeeld. Ook dat was iets geweldigs. Het maakt dat je anders gaat spelen, dat je je songs anders gaat interpreteren, want opeens beschik je niet meer over een geluidssysteem met een enorm volume.'
Genoemd optreden tijdens de Jüdische Kulturtage in de synagoge aan de Rykestrasse, de grootste van Duitsland, roept de vraag op of optreden in Duitsland met zijn verleden bijzondere betekenis heeft voor een band die de joodse cultuur in het DNA heeft. Breslaw: 'Ik denk dat dat voor ieder groepslid weer iets anders betekent. Per slot van rekening zijn we niet allemaal joods. Ja, toen we begonnen kwam het zo uit dat iedereen dat wel was. Het idee was de joodse cultuur opnieuw te ontdekken. Dat droegen de oorspronkelijke leden van de band dus ook uit. Daarna hebben we nieuwe mensen in de band opgenomen. Zelf vind ik het in elk geval tamelijk bijzonder naar Duitsland te gaan om in een Berlijnse synagoge op te treden.'
'We hebben in Duitsland nogal wat optredens gedaan, maar iedere keer was weer anders,' zegt Amofah gevraagd naar de ervaringen van Oi Va Voi met het Duitse publiek. 'Zo is er bij een zitconcert in een synagoge wat meer tijd voor reflectie dan bij een optreden in een rockclub. Veel mensen komen naar ons kijken omdat ze een opzwepende band willen zien zonder dat nu in een bepaalde context te plaatsen.' Met 'S'brent', een liedtekst van de Jiddische dichter Mordechai Gebirtig over een van de beruchte jodenpogroms in Polen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, refereert de groep niettemin op de podia ook aan duistere tijden. Breslaw: 'Dat is een interessant nummer om te spelen. Maar het is krachtig ongeacht de plek waar we dat doen. Het mag dan verwijzen naar gebeurtenissen uit het verleden, wanneer je nu om je heen kijkt kun je zien dat er in de wereld soortgelijke dingen aan de hand zijn. Wij proberen een gevoel en een verhaal over te brengen en kijken daarbij niet naar de achtergrond, geschiedenis of identiteit van het publiek. Toch zal het duidelijk zijn dat optreden in Duitsland een bepaalde betekenis heeft, hoewel het verhaal zich daar niet afspeelt. Maar het is niet iets dat we mensen opleggen.'
Een standpunt over het slepende conflict in het Midden Oosten wil de band ook niet innemen, aldus Steve Levi eerder dit jaar bij het bezoek van Oi Va Voi aan Amsterdam. Volgens de klarinettist heeft ieder bandlid daar een eigen opvatting over. 'Bovendien wonen we niet in Israël, maar komen we allemaal uit Londen. Daar ervaar je de dingen toch anders dan in het land zelf.' Bij Oi Va Voi is de scheidslijn tussen politiek en cultureel engagement niettemin soms moeilijk te trekken. Zo behandelt “Refugee”, misschien wel hun bekendste nummer, op omfloerste wijze de problematiek rond asielzoekers. En op Travelling The Face Of The Globe is een van de opvallendste tracks “Photograph” dat gaat over de geruchtmakende Dreyfus-affaire in het Frankrijk van eind negentiende eeuw. Die affaire, waarin schrijver Èmile Zola met zijn pamflet “J'Accuse” een cruciale rol speelde, is volgens Levi 'een zeer belangrijk onderdeel van de joodse geschiedenis'. 'Het draait om antisemitisme bij de gevestigde macht. We schreven een song waarbij we ons Zola voorstelden als een oude man die op zijn leven terugkijkt en zich herinnert hoe hij de president de waarheid vertelt over de situatie.' Om “Photograph” nu te beschouwen als een politiek statement over de huidige toestand in de wereld gaat te ver, vindt Levi. 'Antisemitisme is er altijd geweest en wat discriminatie en racisme betreft staan de joden niet alleen. Zwarten, zigeuners, mensen met verschillende achtergronden hebben er mee te maken. Dit is slechts een voorbeeld.'
De inbreng van de Franse veteraanrocker Dick Rivers in het nummer werkt dusdanig beeldend dat het geen verbazing wekt dat Oi Va Voi inmiddels mogelijkheden aan het verkennen is om de soundtrack bij een film te maken. 'Amsterdam gaf ons wat dat betreft de inspiratie,' verwijst Breslaw nog even naar de bijdrage van de groep aan het Unheard Film Festival in Kriterion. 'We hebben dat altijd willen doen, maar er nooit de tijd voor gevonden. Als we de juiste film kunnen doen en de omstandigheden en de timing zijn goed, dan is iets dergelijks zeker het overwegen waard. En zo'n soundtrack zou dan ook kunnen uitdraaien op een album.'
De toekomst blijft sowieso ongewis, ook al hebben de Londenaren de zaken grotendeels in eigen hand. Een model dat Breslaw overigens allerminst als zaligmakend beschouwt. 'In de muziekbusiness van tegenwoordig heb je niet meer een vaste route. Ik kijk daar op het moment dan ook naar als naar het Wilde Westen. Iedereen is druk bezig het nieuwe model te vinden. Dat bestaat gewoon nog niet. Ik denk dat het wel een paar jaar duurt voordat het er is. In ieder geval hebben wij nu iets gevonden dat bij ons lijkt te werken.'
'Bij Oi Va Voi denk ik dat je zeker meer interactie met de fans gaat zien. Alleen Josh weet dat nog niet,' zegt Amofah lachend als de in 2009 doorgebroken sociale netwerksite Twitter nog even ter sprake komt. 'Ik denk dat dat echt belangrijk is. Kijk naar de staat waarin de industrie zich bevindt: niemand koopt nog platen. Voor fans zijn er nu andere manieren om hun aanhankelijkheid te betonen. Twitter is daar een van.' Breslaw, die nog nooit een tweet heeft verzonden, is sceptisch. 'Zou het iemand iets kunnen schelen waar ik ben of wat ik doe?' Amofah is echter vastbesloten. 'We moeten met onze tijd mee. Dus Oi Va Voi twittert.'