Mijn stapeltje te bespreken cd’s bevatte deze maand een intrigerend schijfje: Gap Var Ginnunga heet-ie, uitgevoerd door Wardruna, een uit Noorwegen afkomstig gezelschap rondom ex-Gorgoroth-drummer Kvitrafn. Het concept achter de muziek is bedacht door Gorgoroth-zanger Gaahl, die ook hier te horen is als vocalist. De cd laat traditionele, nog zelden gebruikte instrumenten horen, en elk stuk is een muzikale vertolking van een bepaalde Germaanse rune. Mensen die snoeiharde black metal verwachten komen bedrogen uit: de muziek is voornamelijk akoestisch en gebaseerd op primitieve ritmes, gespeeld op obscure percussie-instrumenten zoals trommels gemaakt van hertenvel en ratelaars gemaakt van schapenhoefjes. Ach u weet wel, als het maar dood is en geluid maakt. De laag grommende en neuriënde vocalen klinken vervaarlijk, en de inzet van een vrouwenstem of een traditionele Noorse viool of mondharp zorgt voor de enige vorm van melodie in het monotone geheel. Dit alles tegen een decor van natuurgeluiden, waarbij dreigende regen en donder de voornaamste plaats innemen. Tot zover geen klachten. Ik heb echter wél moeite met de intentie waarmee het project is opgezet, en de betrokkenheid van Gaahl hierin. Laten we het niet hebben over de wel erg smakeloze stage-act van Gorgoroth, die schijn je met een knipoog te moeten bekijken. Althans, dat is wat liefhebbers en onverschillige toeschouwers ons wijsmaken: ‘Niet zo serieus nemen, het is gewoon toneel’. Het probleem met Gaahl is echter de manier waarop hij zich profileert buiten het podium om, als hij opeens Kristian Eivind Espedal heet. Zo laat hij zich graag positief uit over kerkverbrandingen en gebruikt hij zijn muziek als de voornaamste verkondiging van zijn geloof, dat grotendeels neerkomt op de vernietiging van het christendom. En dat gaat mij écht te ver. Die smet ligt ook op het Wardruna-project: volgens Gaahl is de muziek alleen gemaakt om de Noorse god Baldr terug te halen. Dat is blijkbaar nodig om de wereld meer in Gaahl’s gedachtegoed te laten passen. Wat dat betekent voor iedereen met een andere spirituele inslag laat zich nauwelijks voorspellen, maar ik vrees het ergste. Dit alles heeft zijn weerslag op de muziek, en dat hoor je: het geheel is zo doordrenkt van duisternis, dreiging en negativisme, dat je daar als serieus luisterende toeschouwer niet omheen kunt. Als je al hier en daar een vogeltje hoort zingen, krijg je nog steeds het gevoel dat het arme beestje een minuut later het leven zal laten in een duister maar vast erg historisch verantwoord Noors initiatie-ritueel. En persoonlijk ben ik daar liever geen getuige van. Muziek is vaak in staat gebleken om mijn leven positief te beïnvloeden op manieren die ik vaak zelf niet snapte. Maar die medaille heeft een keerzijde, en deze cd is daar een voorbeeld van.
mij=Indie / Bertus
Ik vind het jammer zoals je praat over het gedachtegoed van Gaahl. Ieder zijn mening, maar als je vreest voor de terugkeer van Baldr, of alleen al Baldr in één adem noemt met kerkverbrandingen etc. heb je toch echt niet genoeg research gedaan.
In mijn research, die ik echt wel gedaan heb, heb ik gezien dat beide zaken in principe weinig met elkaar te maken hebben. Het is echter Gaahl zélf die het over zowel de “terugkeer van Baldr” als over de “vernietiging van het christendom” heeft. Toegegeven, in twee verschillende contexten (Gorgoroth en Wardruna), maar het medogenloze fanatisme waarmee hij over beide zaken praat is dezelfde, evenals de directe link die hij legt met de muziek als middel om deze ideeën tot werkelijkheid te maken. Juist dat zorgt bij mij voor argwaan. Verder vrees ik als atheist de terugkeer van geen enkele god; waar ik meer mijn twijfels over heb is hoeveel vrijheid fanatici als Gaahl andersdenkenden gunnen.
Een mooie review, en ook je antwoord op het gegeven commentaar is top. Het enige waar ik de lezer van deze review voor zou willen behoeden is het niet-kopen van het album vanwege de hierboven beschreven duistere en negativistische sfeer. Daar ben ik het niet mee eens, het ademt (voor mij althans), zelfs met het gedachtegoed van Gaahl in mijn achterhoofd, serene rust uit.
Bedankt, zonder deze review had ik vandaag geen kennis gemaakt met dit album.
@Geert:
Bedankt! Het was een heel lastig verhaal om te schrijven, je moet altijd oppassen dat je niet voor een ander beslist wat ‘goed’ of ‘slecht’ is om naar te luisteren, en in de eerste versie van het verhaal deed ik dat ook te veel. Wat ik wel wilde overbrengen is mijn overtuiging dat muziek iets met mensen kan doen; positief of negatief. Ik zou het fijn vinden als meer mensen met aandacht naar muziek luisteren en zich ervan bewust zijn welke uitwerking het op ze heeft. Uit jouw reactie blijkt dat je dat zeker doet. Ik vind het mooi dat je door mijn verhaal muziek hebt gevonden die je als rustgevend ervaart.